Siêu âm tuyến vú – những điều bạn cần biết

Siêu âm vú là phương pháp chuẩn đoán hình ảnh phổ biến để thăm khám các bệnh về vú. Tuy nhiên nhiều chị em vẫn chưa thực sự biết và hiểu rõ về phương pháp siêu âm này. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về những kiến thức xung quanh siêu âm tuyến vú: Khái niệm siêu âm tuyến vú, khi nào cần siêu sâm, hay siêu âm được thực hiện như nào, cần chuẩn bị những gì…

Siêu âm tuyến vú là gì?

Siêu âm tuyến vú là kỹ thuật sử dụng sóng siêu âm tạo ra hình ảnh của cấu trúc bên trong vú, từ đó phát hiện ra những bất thường về hình thái của tuyến vú.

Đây là là thủ tục phổ biến nhất và không đau để kiểm tra tuyến vú. Nhờ siêu âm có thể kiểm tra các vùng nghi ngờ của vú. Dựa trên kết quả hình ảnh siêu âm cùng với các thăm khám lâm sàng giúp chẩn đoán bệnh chính xác hơn. Kết quả siêu âm cũng thường được kết hợp với chụp Xquang để chuẩn đoán cho các trường hợp phức tạp.

Khi nào cần siêu âm tuyến vú?

Cần siêu âm vú khi có những chẩn đoán các bất thường ở vú được bác sĩ phát hiện trong quá trình khám sức khỏe (chẳng hạn như một khối u) và xác định các bất thường tiềm ẩn được nhìn thấy trên chụp nhũ ảnh hoặc chụp cộng hưởng từ vú (MRI).

Siêu âm vú là bước tầm soát ung thư vú bổ sung. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng siêu âm và chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể giúp bổ sung cho kỹ thuật chụp nhũ ảnh bằng cách phát hiện các bệnh ung thư vú có thể không nhìn thấy được bằng chụp nhũ ảnh. Khi siêu âm được sử dụng để sàng lọc, có thể xác định được những bất thường không nhìn thấy bằng chụp nhũ ảnh, bao gồm một số trường hợp có thể yêu cầu sinh thiết. Nhiều bất thường được tìm thấy khi siêu âm vú tầm soát không phải là ung thư (dương tính giả).

Siêu âm có thể được cung cấp như một công cụ sàng lọc cho trường hợp:

• Người có nguy cơ cao bị ung thư vú và không thể kiểm tra MRI.
• Phụ nữ đang mang thai hoặc không nên tiếp xúc với tia X quang (cần thiết cho chụp quang tuyến vú).
• Người có mô vú dày.

Siêu âm vú còn được sử dụng trong trường hợp sinh thiết vú sử dụng hình ảnh siêu âm tại thời điểm thực. Vì siêu âm cung cấp hình ảnh thời gian thực nên nó thường được sử dụng để hướng dẫn các thủ tục sinh thiết.

Ngoài việc đánh giá các khối u ở vú, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm vú để:

• Đánh giá tiết dịch của núm vú
• Đánh giá tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng vú (viêm vú)
• Theo dõi túi ngực
• Đánh giá các triệu chứng, chẳng hạn như đau vú, đỏ và sưng
• Kiểm tra những thay đổi của da, chẳng hạn như sự đổi màu
• Theo dõi các khối u lành tính hiện có ở vú: có thể cho biết sự khác biệt giữa u nang chứa đầy chất lỏng và khối rắn (chẳng hạn như u xơ tuyến vú). Có thể cần xét nghiệm thêm để chắc chắn chúng không phải là ung thư.
• Trên siêu âm tuyến vú, bạn có thể xác định không chỉ cấu trúc của vú, mà còn đánh giá tình trạng của các hạch bạch huyết trong đó có dấu hiệu của ung thư vú. Phương pháp này cho phép bạn phát hiện các hình dạng nhỏ nhất, có đường kính lên đến 5 mm.

Siêu âm vú được thực hiện như nào?

Siêu âm vú là thủ tục không xấm lấn không đau được thực hiện rất đơn giản cụ thể như sau:

1. Đầu tiên, bạn sẽ được yêu cầu cởi áo ngực cùng áo ngoài và nằm với tư thế ngửa trên bàn siêu âm thuận tiện cho thao tác thăm khám.
2. Bác sĩ sẽ bôi gel và đưa đầu dò tiếp xúc quanh vùng da cần kiểm tra.
3. Đầu dò sẽ phát tín hiệu sóng âm tới bộ phận đích sau đó phản hồi thành hình ảnh trực quan. Từ những hình ảnh đó, bác sĩ có thể đưa ra các nhận định và có kết quả thăm khám.

Máy quét siêu âm bao gồm một bảng điều khiển máy tính, một màn hình hiển thị video và một đầu dò – một thiết bị cầm tay nhỏ mà bác sĩ sẽ di chuyển xung quanh vú của bạn để lấy hình ảnh.

Siêu âm không gây đau, nhưng bạn có thể cảm thấy một số áp lực nhỏ từ đầu dò.

Trong một số trường hợp, hình ảnh sẽ không rõ ràng và sẽ được di chuyển đầu do di chuyển lại. Bạn có thể được yêu cầu thay đổi vị trí nếu cần thiết. Nếu bác sĩ siêu âm phát hiện điều gì đó đáng ngờ, họ sẽ chụp nhiều ảnh khu vực đó.

Khi có hình ảnh rõ nét, bạn được lau gel và mặc lại quần áo. Gel bôi không là ố hay mất màu quần áo. Sau siêu âm bạn có thể sinh hoạt bình thường mà không cần phải nghỉ ngơi.

Thời gian siêu âm vú trung bình từ 15 – 20 phút.

Hiện nay có siêu âm vú tự động (ABUS) là một lựa chọn sử dụng một đầu dò lớn hơn nhiều để cho hình ảnh bao phủ gần như toàn bộ vú. Hình ảnh từ siêu âm này là hình ảnh siêu âm 3 chiều của toàn bộ vú giúp hiện thị rõ và chi tiết hơn. Tuy nhiên khi thực hiện siêu âm vú tự đông ABUS, siêu âm thao tác thường vẫn cần bổ sung để có thêm hình ảnh về các khu vực nghi ngờ.

Đọc kết quả chuẩn đoán siêu âm tuyến vú

Việc đọc kết quả siêu âm này là của bác sĩ. Tuy nhiên bạn cũng có thể tham khảo để hiểu rõ hơn kết quả. Hình ảnh siêu âm vú hình ảnh đen trắng. Các u nang, u xơ và khối u sẽ xuất hiện dưới dạng vùng tối trên bản quét.

Kết quả siêu âm cũng cho kích thước vị trí của khối u xuất hiện. Cả tính chất của khối u: như độ đồng nhất, hay thấy được tính chất trong hay đục của khối u nang…

Bác sĩ cũng cần thu thập thêm thông tin từ hoặc so sánh với các hình ảnh siêu âm với kết quả xét nghiệm trước đó để giải thích liên quan.

Sau đây là 1 phiếu siêu tuyến vú của bệnh nhân xơ nang tuyến vú (thay đổi sợi bọc tuyến vú)

Chuẩn đoán: Loạn sản vú lành tính, đa nang vú

Kết quả siêu âm:

• Mô sợi tuyến 2 bên dày, cấu trúc echo kém không đồng nhất, mô tuyến trội hơn mô sợi, cấu trúc các ống tuyến dãn, rải rác có nhiều nang echo trống D # 3-16 mm, thành mỏng, dịch trong nang thuần trạng.
• Lớp mỡ trước và sau tuyến vú mỏng.
• Hạch nách 2 bên không thấy.

Kết luận:

• Thay đổi sợi bọc tuyến vú 2 bên dạng đa nang
• U (P): rất nhỏ
• Nang (T): 3mm

☛ Để biết rõ hơn: Đa nang vú có nguy hiểm không?

Nếu siêu âm xác nhận rằng các khu vực cần quan tâm ở vú là lành tính, bạn sẽ không cần xét nghiệm thêm. Nếu hình ảnh gợi ý ung thư, hoặc hình ảnh không kết luận được, bạn sẽ được yêu cầu lên lịch chụp MRI vú hoặc sinh thiết.

Siêu âm tuyến vú có ý nghĩa như nào trong sàng lọc ung thư vú

Siêu âm không được sử dụng phổ biến như một xét nghiệm tầm soát ung thư vú. Thay vào đó, nó được sử dụng để bổ sung cho các xét nghiệm sàng lọc khác, chẳng hạn như chụp nhũ ảnh.

Tuy nhiên cũng có nghiên cứu đã chỉ ra rằng siêu âm vú phát hiện ra số lượng ung thư vú tương tự như chụp nhũ ảnh.

Đặc biệt, siêu âm vú có thể giúp:

• Phân biệt giữa u nang vú và các tế bào tuyến vú bình thường. Có thể hiển thị được tính chất của khối nang nước- dịch trong nang thuần trạng hay dịch lợn cợn.
• Giúp hiển thị được các hạch trên vú

Những hình ảnh rõ nét về u nang hay xuất hiện hạch bất thường là yếu tố quan trọng đánh giá xem xét dấu hiệu của ung thư. Khi đó siêu âm là bước để bác sĩ phát hiện và nhận định ung thư vú hay không.

Nếu dịch nang bất thường hay có xuất hiện các hạch bạch huyết sẽ cần làm thêm xét nghiệm sinh thiết và một vài kiểm tra khác.

Phương pháp siêu âm tuyến vú có một số ưu điểm:

• Hữu ích cho trường hợp có mô vú đặc, khi mô vú đặc sẽ làm giảm khả năng phát hiện qua chụp X – quang vú. Trong siêu âm cho hình rõ nét giúp phát hiện bất thường.
• Là phương tiện sàng lọc ung thư vú hiệu quả khi kết hợp với X quang tuyến vú, giúp hiện thị rõ tính chất khối u dạng nang và khối u dạng sợi đặc vốn biểu hiện như những khối mờ trên phim chụp X-quang vú.
• Quy trình đơn giản, siêu âm vú thực hiện đơn giản có thể lặp lại thăm khám ngay khi cần.
• Giá thành hợp lý, chi phí vừa phải là lựa chọn ưu tiên cho phần lớn chị em phụ nữ.
• Phương pháp an toàn: không độc hại do không sử dụng tia phóng xạ, không xâm lấn, không đau, không tiêm thuốc… và có thể sử dụng được cho mọi lứa tuổi.

Hạn chế của siêu âm tuyến vú

Bên cạnh những ưu điểm, siêu âm tuyến cú cũng có những nhược điểm như sau:

• Không thể hình ảnh các vùng sâu bên trong vú. Nó không thể hình ảnh các khu vực sâu bên trong vú.
• Có thể dẫn đến dương tính giả. Siêu âm có nhiều khả năng xác định không chính xác một khối là ung thư (dương tính giả), điều này có thể dẫn đến chi phí và căng thẳng không cần thiết.
• Không thể phát hiện các dấu hiệu sớm của bệnh ung thư. Hình ảnh được tạo ra trong quá trình siêu âm không thể thu nhận các cặn canxi nhỏ (vi vôi hóa), đây có thể là dấu hiệu ban đầu của ung thư vú
• Siêu âm phụ thuộc vào sự bất thường được nhận biết tại thời điểm chụp vì đây là ghi lại “thời gian thực”. Điều này đòi hỏi kinh nghiệm và thiết bị tốt. Bạn nên chọn cơ sở có chuyên môn về siêu âm vú, tốt nhất là nơi có các bác sĩ chuyên khoa.

Lưu ý khi siêu âm tuyến vú

• Chú ý thời gian kinh nguyệt: Kinh nguyệt có ảnh hưởng đến vú, do thay đổi nội tiết tố. Bạn nên tránh siêu âm vú vào khoảng thời gian này do ngực có thể bị căng tức và sai khác so với bình thường. Thời điểm lý tưởng là sau tầm 7-10 ngày kể từ ngày bắt đầu kinh nguyệt của tháng.
• Không nên mặc váy liền: Vì bạn sẽ phải cởi bỏ để trần từ thắt lưng trở lên, tốt nhất bạn không nên mặc váy liền, hãy mặc loại áo rộng rãi có thể dễ dàng tháo cởi ra để tiện cho thao tác chuẩn bị.
• Tránh đeo trang sức: bạn sẽ được yêu cầu thảo bỏ trang sức trên người khi siêu âm vì kim loại ảnh hưởng đến kết quả siêu âm.
• Tránh thoa kem, sữa dưỡng hoặc các sản phẩm khác lên ngực vì chúng có thể ảnh hưởng đến kết quả.
• Tần suất siêu âm tuyến vú: Mặc dù siêu âm vú là kỹ thuật an toàn, nhưng bạn cần quan tâm tới tần suất thực hiện. Phụ nữ nên kiểm tra vú thường xuyên hơn ở độ tuổi từ 35 – 55. Theo Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo siêu âm tuyến vú nên được thực hiện 1-2 năm một lần cho tất cả phụ nữ trên 35 tuổi. Sau tuổi 50 thì nên tiến hành siêu âm tuyến vú hai lần một năm.
• Siêu âm tuyến vú vẫn có những trường hợp dương tính giả hoặc không phát hiện rõ nên cần thêm các yếu tố khác để khẳng định. Điều này phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ.

Tài liệu tham khảo

https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/screening-tests-and-early-detection/breast-ultrasound.html

https://www.radiologyinfo.org/en/info/breastus