U phyllode vú hay còn gọi có tên gọi là bướu diệp thể vú là một dạng bệnh lý ở tuyến vú. U phyllode vú ít gặp chỉ chiếm khoảng 0,3 – 0,9% các ca mắc u vú. Vậy đây là dạng u vú gì?
U phyllode vú là gì?
U phyllode vú là một dạng bệnh lý ít gặp của tuyến vú, được Johannes Muller phát hiện và mô tả lần đầu vào năm 1838 với tên gọi là sarcôm nang diệp thể (tên tiếng Anh: cystosarcoma phyllodes). Sau đó tên gọi này đã được thay đổi nhiều lần. Cho đến năm 1981, Tổ chức Y tế Thế giới WHO đã thống nhất gọi là bướu diệp thể tuyến vú (hay u phyllodes vú, tên tiếng anh: Phyllodes tumor). Sở dĩ nó có tên gọi này là do mô hình phát triển giống như chiếc lá của nó.
U phyllodes vú là một tổn thương biểu mô sợi hiếm gặp, với tỷ lệ chỉ chiếm 0,3 đến 0,9% các trường hợp u vú và chiếm khoảng 2,3% các trường hợp tân sinh thuộc nhóm sợi-tuyến của vú.
Bướu diệp thể vú hay u phyllode là một bướu giới hạn rõ, có cấu trúc giống lá cây, bao gồm thành phần là mô liên kết và biểu mô, tương tự bướu sợi tuyến vú nhưng có thành phần mô liên kết nhiều hơn.
Giải phẫu u phyllode vú
Đại thể
U phyllode vú có kích thước u thay đổi khá nhiều từ 1 cm đến 40 cm, giới hạn rõ, dạng một khối tròn hay bầu dục, bờ đa cung, bướu có vỏ bao giả.
Các khối u phyllode phát triển rất nhanh. Dấu hiệu đầu tiên thường là có một cục u xuất hiện dưới da, cục này khi sờ vào sẽ có cảm giác mịn. Da trên vú có thể chuyển sang màu đỏ và cảm thấy ấm.
Bên trong bướu có chỗ hóa nang, có những vùng mỡ vàng, vùng xuất huyết, vùng hoại tử, mặt cắt nhầy và phồng, vùng sợi chắc xen kẽ vùng mô mềm. Tính chất hình lá của bướu là do những chồi dạng nhú của mô đệm được lót bởi biểu mô tạo nên.
Vi thể
U phyllode vú gồm hai thành phần là biểu mô và thành phần mô đệm tương tự như bướu sợi tuyến vú. Cụ thể như sau:
– Thành phần biểu mô. Tương tự biểu mô ống tuyến của mô vú xung quanh, bao gồm tế bào biểu mô ống tuyến vú và tế bào cơ biểu mô, cũng có thể có tăng sản và biến đổi không điển hình.
– Thành phần mô đệm. Đây là thành phần giúp xác định bướu diệp thể lành hay ác, cũng như phân biệt bướu diệp thể với bướu sợi tuyến. WHO đã xếp hạng bướu diệp thể thành 3 nhóm, đó là: lành, ác và nhóm giáp biên dựa vào những tiêu chuẩn về mức độ tế bào mô đệm, sự đa dạng hình thái tế bào, số phân bào, bờ bướu, dạng mô đệm. Về cơ bản gồm:
- U phyllode ác: hiện diện ở mức tối đa của ít nhất 4 yếu tố kể trên, chiếm khoảng 25% các trường hợp.
- U phyllode lành: ít nhất 3 yếu tố kể trên ở mức thấp nhất và có không quá 2 yếu tố ở mức trung bình.
- Giáp biên: khi không thuộc 2 nhóm kể trên.
U phyllode vú có phải là ung thư?
Như ta đã thấy ở trên, u phyllode vú được chia thành 3 loại là: U phyllode ác, u phyllode lành và giáp biên
Trong đó, hầu hết các khối u phyllode là lành tính, không phải ung thư. Chúng trông rất giống với các khối u lành tính khác ở vú, cụ thể là bướu sợi tuyến vú. Tuy nhiên, không giống với các loại u vú lành tính khác, các khối phyllodes lành tính thường phát triển rất nhanh và có kích thước lớn, vì thế chúng có thể gây đau hoặc đôi khi xuyên qua da vú, gây ra một vết loét hở trên vú.
Khoảng 25% khối u phyllode vú là ác tính, tức là một dạng ung thư vú. Tuy nhiên, chúng khác với các loại ung thư vú phổ biến khác. Không giống như ung thư vú bắt đầu trong các ống dẫn sữa, các khối u phyllode ác tính bắt đầu trong mô liên kết bao quanh, các ống dẫn và tiểu thùy của vú. Các tế bào khối u này cũng hoạt động cũng khác so với tế bào ung thư vú thông thường.
Đôi khi tính chất ác chỉ biểu hiện ở một số vùng tập trung trong bướu, tạo thành từng ổ và có thể bị bỏ sót khi chẩn đoán.
U phyllode giáp biên là loại u nằm giữa lành tính và ác tính. Chúng mang cả tính chất của u ác và u lành.
Nguyên nhân u phyllode vú
Hiện tại người ta vẫn chưa chắc chắn về các nguyên nhân gây ra khối u phyllode vú. Tuy nhiên một số yếu tố được cho là làm tăng nguy cơ mắc u phyllode vú, gồm:
- Phụ nữ ở độ tuổi 40
- Phụ nữ mắc bệnh di truyền hiếm gặp Li-Fraumeni
- Có chấn thương ở vú
- Cho con bú
- Thai kì
- Nồng độ estrogen cao
Chẩn đoán u phyllode vú
Khối u phyllode đôi khi khó để chẩn đoán, bởi chúng rất giống với các khối u vú khác.
Đầu tiên, bạn có thể sờ thấy khối u này khi tự khám vú tại nhà hoặc phát hiện tình cờ do chụp quang tuyến vú trong các cuộc thăm khám vú định kì tại phòng khám. Khi phát hiện thấy có khối u trong vú, điều bạn cần làm là phải đi khám càng sớm càng tốt, vì u phyllode vú phát triển rất nhanh. Tại phòng khám, bác sĩ sẽ tiến hành làm các xét nghiệm để xác định xem khối u trong vú của bạn có phải là u phyllode hay không.
Các xét nghiệm mà bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm là:
- Chụp quang tuyến vú để chụp ảnh toàn bộ ngực của bạn
- Siêu âm vú để có hình ảnh ngực
- Chụp MRI vú để có hình ảnh cắt ngang của ngực
- Sinh thiết để lấy mẫu khối u đưa tới phòng xét nghiệm làm xét nghiệm
Sau khi có các kết quả các xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận cuối cùng. Nếu chính xác bạn bị u phyllode vú, bạn và bác sĩ sẽ cùng thảo luận để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Điều trị bệnh
Tất cả các khối u phyllodes vú, kể cả những khối u lành tính đều cần phải phẫu thuật loại bỏ. Nếu khối u của bạn là ác tính, bạn có thể cần kết hợp thêm nhiều loại điều trị khác.
Lưu ý: Vì u phyllode vú rất hiếm nên các bác sĩ thường đưa ra quyết định điều trị cho từng trường hợp cụ thể.
Phẫu thuật
Phẫu thuật cắt bỏ rộng. Là phương pháp phẫu thuật loại bỏ khối u phyllode cùng với một số mô vú khỏe mạnh xung quanh nó. Điều này giúp ngăn khối u tái phát trở lại.
Cắt bỏ khối u. Là phẫu thuật loại bỏ khối u và ít nhất 1 cm mô vú khỏe mạnh xung quanh nó. Sau khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ xem xét các mô này dưới kính hiển vi để đánh giá lại một lần nữa. Nếu họ không chắc bác sĩ phẫu thuật đã loại bỏ tất cả các tế bào khối u, bạn có thể cần làm phẫu thuật lần nữa.
Cắt bỏ vú. Phẫu thuật này được chỉ định nếu khối u phyllode của bạn là ác tính hoặc nó rất lớn, hoặc nếu vú của bạn quá nhỏ để dễ dàng loại bỏ bằng phẫu thuật cắt bỏ khối u. Trong quy trình này, bác sĩ phẫu thuật sẽ cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ vú của bạn. Bạn có thể phẫu thuật tái tạo vú ngày sau đó hoặc sau này.
Hóa trị
Phương pháp này được sử dụng nếu như khối u phyllode của bạn là ác tính và đã lan ra bên ngoài vú. Các bác sĩ khoa ung thư sẽ đề xuất kế hoạch điều trị dựa trên những thông tin đã biết về khối u ác tính phyllodes nói chung và đặc biệt phù hợp với bệnh của bạn.
Xạ trị
Nếu bạn có một khối u phyllode ác tính chưa lan ra ngoài vú, bác sĩ có thể chỉ định xạ trị.
Xạ trị là một phương pháp điều trị ung thư sử dụng các chùm tia có năng lượng cực mạnh để tiêu diệt các tế bào ung thư.
Điều trị theo dõi
Vì khối u phyllode có thể tái phát trở lại, vì thế bạn cần theo dõi cẩn thận và chặt chẽ sau khi phẫu thuật. Bạn nên:
- Khám vú lâm sàng trong vòng 4 đến 6 tháng.
- Chụp quang tuyến vú và siêu âm 6 tháng sau khi điều trị, có thể chụp MRI vú nếu cần.
- Tái khám thường xuyên, chụp X-quang tuyến vú, siêu âm và chụp MRI khu vực nơi khối u đã được loại bỏ
- Chụp CT ngực và bụng từ 2 đến 5 năm nếu bạn đã cắt bỏ khối u ác tính và/hoặc nếu bác sĩ nghĩ rằng bạn có nguy cơ tái phát xa.
U phyllode có tái phát không?
Các khối u phyllode vú có thể tái phát trở lại sau khi điều trị. Nếu tái phát, nó thường xảy ra trong vòng một hoặc hai năm sau khi phẫu thuật. Các khối u phyllode ác tính có thể tái phát nhanh hơn các khối u phyllode lành tính.
Khối u phyllode có thể tái phát cục bộ, có nghĩa là chúng lại xuất hiện trong chính vú, trong da và các mô bên dưới của vú nếu bạn đã phẫu thuật cắt bỏ vú; hoặc tái phát xa, tức là tái phát ở một vị trí khác ngoài vú. Ít hơn 5% các khối u phyllode tái phát ở các vùng khác của cơ thể. Kích thước khối u lớn (5 cm hoặc lớn hơn), có nhiều mô đệm phát triển quá mức được coi là các yếu tố khiến khối u có nguy cơ tái phát xa.
Nếu một khối u phyllode ác tính tái phát trong vú, việc điều trị sẽ bao gồm phẫu thuật cắt bỏ rộng hoặc cắt bỏ vú để loại bỏ khối u. Bác sĩ cũng có thể đề nghị xạ trị sau khi phẫu thuật.
Tóm lược
U phyllode vú là một dạng hiếm gặp, xảy ra với tỉ lệ <1% trong tất cả các khối u vú. Hầu hết chúng không phải là ung thư, được gọi là lành tính. Nhưng khoảng 25% các khối u này là ác tính. U phyllode dù lành tính hay ác tính đều cần phải điều trị và phương pháp điều trị là phẫu thuật loại bỏ u.
Nếu nhận thấy ngực mình có các khối u lạ, bạn cần đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác loại u mà mình mắc phải, để từ đó có phác đồ điều trị hợp lý và tránh những hoang mang, lo lắng không đáng có.
Nguồn bài viết:
- https://vi.wikipedia.org/wiki/Bướu_diệp_thể_vú
- https://www.webmd.com/breast-cancer/phyllodes-tumors
- https://www.healthline.com/health/breast-cancer/phyllodes-tumor
- https://www.hopkinsmedicine.org/kimmel_cancer_center/cancers_we_treat/breast_cancer_program/treatment_and_services/rare_breast_tumors/phyllodes_tumors.html