Nhắc tới u vú, người ta nghĩ ngay tới u vú ở phụ nữ. Tuy nhiên ở nam giới cũng có tuyến vú, chẳng qua tuyến vú của họ không phát triển như ở nữ giới, vì thế họ cũng có khả năng bị u. Vậy u vú ở nam giới là như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Nam giới có thể bị u vú?
Theo một nghiên cứu đáng tin cậy, trong 2 thập kỉ qua, tỷ lệ nam giới có các phàn nàn về vú đã tăng từ 0,8% lên 2,4% và nam giới hiện chiếm 1% tổng số các ca u vú ác tính (ung thư vú). Điều này chứng tỏ rằng, nam giới cũng có thể bị u vú dù tỉ lệ thấp hơn nhiều so với nữ giới.
Các loại u vú ở nam giới và biểu hiện
Tổng quan
Các loại u vú phổ biết ở nam giới là: nữ hóa tuyến vú, u mỡ và u nang biểu bì, sau cùng là ung thư vú (u vú ác tính). Điều này khác với nữ giới, các loại u vú thường gặp ở nữ giới là bướu sợi tuyến vú, u nang vú và u vú ác tính. Nguyên nhân là do đặc điểm giải phẫu vú của nam giới khác so với nữ giới.
Cấu trúc vú của nam giới gần giống với vú phụ nữ, tuy nhiên các ống dẫn sữa ở vú nam giới bình thường chỉ tương tự như các ống dẫn sữa ở trẻ em gái trước tuổi dậy thì. Ngực của một nam giới trưởng thành khỏe mạnh cũng chủ yếu được cấu tạo bởi các mô mỡ có chứa một số ống dẫn và mô đệm. Vì thế, các bệnh u vú liên quan đến tăng sinh tiểu thùy như bướu sợi tuyến vú, khối u phyllode vú, xơ nang vú thường rất hiếm ở nam giới. Còn các bệnh liên quan đến tăng sinh ống và mô đệm như nữ hóa tuyến vú, u mỡ, u nang biểu bì phổ biến hơn ở nam giới.
Phần dưới đây chúng ta cùng tìm hiểu về các loại u này.
Nữ hóa tuyến vú
Là tình trạng gia tăng số lượng mô vú ở nam giới, nó có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai bên vú. Chứng nữ hóa tuyến vú có thể xảy ra vào những thời điểm khác nhau trong cuộc đời nam giới, bao gồm: sau khi sinh, ở tuổi dậy thì, khi già đi.
Nữ hóa tuyến vú xảy ra do sự sụt giảm hàm lượng hormone testosterone so với estrogen. Nguyên nhân của sự mất cân bằng hormone này có thể là do sự thay đổi tự nhiên của cơ thể, do sử dụng một số loại thuốc (thuốc kháng androgen, thuốc steroid, thuốc chống lo âu, thuốc điều trị AIDS,…), sử dụng ma túy, suy sinh dục,…
Các dấu hiệu và triệu chứng của nữ hóa tuyến vú bao gồm:
- Sưng mô vú
- Căng ngực
- Đau vú
- Tiết dịch núm vú ở một hoặc cả hai vú
Nữ hóa tuyến vú thường không phải là vấn đề đáng lo ngại và ít gây ra các biến chứng thể chất. Tuy nhiên, nó có thể gây tự ti và nhiều khó chịu cho nam giới.
Tình trạng này cũng thường không cần điều trị bởi nó sẽ giảm dần theo thời gian. Nhưng nếu nguyên nhân của chứng này là do một tình trạng bệnh lý gây ra, bạn có thể cần phải dùng thuốc.
U mỡ
U mỡ là một khối mô hình tròn hoặc bầu dục phát triển ngay bên dưới da. Chúng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể, bao gồm cả vú. U mỡ là loại u mô mềm thường xuyên thứ hai xảy ra ở nam giới. Đây là một khối được xác định rõ ràng, thường chứa chất béo, di chuyển dễ dàng khi bạn chạm vào và thường không gây đau.
Hiện nay các bác sĩ vẫn chưa hiểu được đầy đủ các nguyên nhân gây ra u mỡ, tuy nhiên người ta cũng phát hiện được rằng u mỡ có thể xảy ra do gen di truyền lỗi từ cha mẹ và xảy ra thường xuyên hơn ở những người mắc các bệnh lý cục thể, ví dụ: hội chứng Gardner, hội chứng Cowden, bệnh Madelung,…Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng một số u mỡ có thể là do những chấn thương đáng kể tác động đến khu vực vú.
Các dấu hiện của u mỡ vú ở nam giới là:
- U có hình tròn hoặc bầu dục, đường kính nhỏ hơn 5cm. Nhưng cũng có những u có thể lớn tới 15 cm.
- Không đau. Tuy nhiên, một số u mỡ vẫn có thể gây đau và khó chịu tùy thuộc vào vị trí, kích thước của chúng.
- Chúng nằm ngay dưới bề mặt da và di chuyển khi bạn chạm vào chúng.
Hầu hết các loại u mỡ ở vú không cần điều trị. Nhưng nếu chúng làm làm phiền bạn, bác sĩ có thể phẫu thuật để loại bỏ nó. Quy trình loại bỏ u mỡ an toàn và hiệu quả, bạn thường có thể về nhà ngay trong ngày.
U nang biểu bì
Đây là loại u nang ở da, phát triển chậm và không phải là ung thư. Một u nang biểu bì gồm có 2 phần: lớp vỏ bọc được tạo thành từ các tế bào da tạo sừng (keratin) và phần nhân mềm, cảm giác giống như phô mai và có mùi khó chịu.
U nang biểu bì hình thành khi lớp bề mặt da (biểu bì) không bong ra như bình thường theo chu kì vốn có mà lại di chuyển sâu hơn vào da và nhân lên, tạo thành các nang và sau đó tiết ra chất sừng protein vào bên trong. Đôi khi u nang hình thành là do kích ứng hoặc tổn thương da hay phần bề ngoài của nang lông.
Các dấu hiệu và triệu chứng của u nang biểu bì ở nam giới là:
- Có một vết sưng tròn, nhỏ dưới da vú
- U dao động dưới bề mặt da, có dấu chấm ở giữa có thể nhìn thấy được
- Chất đặc, màu vàng, có mùi đôi khi chảy ra từ u nang
- Kích thước của những u nang này có thể có đường kính từ vài mm đến vài cm.
- Đỏ, sưng và đau ở vùng da vú nếu bị viêm hoặc nhiễm trùng
U nang bì là bệnh vô cùng phổ biến, lành tính, không lây và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, nếu bạn bị viêm hoặc nhiễm trùng thì cần phải điều trị. Nếu không điều trị dứt điểm, chúng có thể bùng phát trở lại.
Ung thư vú (u vú ác tính)
U vú ác tính ở nam giới hay ung thư vú nam giới là một loại ung thư hiếm gặp hình thành trong mô vú của nam giới. Lý do của tỷ lệ mắc bệnh thấp ở nam giới là do lượng mô vú ở nam tương đối thấp cùng với sự khác biệt trong môi trường nội tiết tố của họ.
Ung thư vú bắt đầu khi các tế bào trong vú phát triển ngoài tầm kiểm soát. Những tế bào này thường tạo thành một khối u có thể nhìn thấy trên phim chụp X-quang hoặc sờ thấy như một cục cứng. Ung thư vú có thể lây lan khi các tế bào xâm nhập vào máu hoặc hệ thống bạch huyết và được đưa đến các bộ phận khác của cơ thể.
Các triệu chứng phổ biến nhất của u vú ác tính ở nam giới là:
- Sờ thấy một khối u hoặc cục sưng ở vú, khó di động, cảm giác như bám chặt vào vú
- Da vú bị đỏ hoặc bong tróc
- Kích ứng hoặc lõm da vú
- Tiết dịch núm vú
- Tụt núm vú hoặc đau ở vùng núm vú
Tuy nhiên, các triệu chứng này có thể xảy ra với cả các tình trạng khác u vú khác chứ không nhất thiết phải là ung thư. Vì thế, nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào khiến bạn lo lắng, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
Nam giới mắc u vú ác tính ở giai đoạn đầu có cơ hội chữa khỏi cao. Phương pháp điều trị tiêu chuẩn đối với ung thư vú ở nam giới giai đoạn đầu là phẫu thuật loại bỏ mô vú, sau đó là điều trị nội tiết bổ trợ, hóa trị hoặc xạ trị tùy thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể.
U xơ tuyến vú ở nam giới
U xơ tuyến vú ở nam giới rất hiếm với chỉ một số trường hợp được báo cáo. Bởi về mặt mô học, các ống dẫn trong vú của nam giới trưởng thành bình thường chỉ tương tự như các bé gái ở trước tuổi dậy thì.
U xơ tuyến vú hay bướu sợi tuyến vú là những khối u rắn, khôngg phải ung thư, xuất hiện trong vú. Khi sờ nắn vú, có thể cảm nhận thấy khối u chắc, mịn và có hình dạng rõ ràng như tròn, bầu dục, dễ dàng di chuyển dưới các đầu ngón tay và không gây đau.
Nam giới bị u xơ tuyến vú thường là do những thay đổi tăng sinh ở vú, như nữ hóa tuyến vú do mất cân bằng nội tiết tố và do một số loại thuốc.
Điều trị u xơ tuyến vú ở nam giới thường là theo dõi để phát hiện những thay đổi về kích thước hoặc cảm giác, sinh thiết để đánh giá khối u hoặc phẫu thuật loại bỏ nó.
Biện pháp giúp hạn chế u vú ở nam giới
Vận động
Tăng cường các hoạt động thể dục, thể thao có thể khiến giảm nguy có u vú ở nam giới.
Việc thường xuyên tập thể dục không chỉ giúp tăng cường sức khỏe cho cơ thể mà còn là biện pháp giúp tăng sức đề kháng. Thể thao đều đặn giúp tăng cường lưu thông máu giàu oxy tới các tế bào của cơ thể, từ đó nuôi dưỡng tế bào tốt hơn, hạn chế sự hình thành các tế bào lạ, không có vai trò gì (chính là các khối u).
Việc tăng cường vận động còn giúp cơ thể điều hòa hormone tốt hơn, tăng cường testosterol, hạn chế sự tăng vượt mức của estrogen kéo dài.
Bạn có thể lựa chọn và luyện tập bất kì bộ môn nào mà mình yêu thích, ví dụ đi bộ, chạy bộ, đạp xe, tập gym,…
Ăn uống
Nếu có nguy cơ dễ bị u vú, bạn nên điều chỉnh lại chế độ ăn uống của mình để hạn chế chúng. Một số gợi ý của chúng tôi là:
- Ăn nhiều hoa quả tươi để bổ sung các vi chất cho cơ thể.
- Ăn nhiều các loại rau xanh, đặc biệt là các loại rau họ cải giúp phòng ngừa sự xuất hiện của khối u.
- Tăng cường sử dụng các loại thực phẩm chế biến từ đậu để hạn chế sự tích tụ của estrogen.
- Tăng cường sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt để bổ sung chất xơ, loại bỏ độc tố, hạn chế hình thành tế bào lạ.
- Hạn chế các thực phẩm dầu mỡ để giảm béo phì (nguyên nhân gây u vú ở nam giới)
- Hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa chất kích thích, hóa chất độc hại.
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, café, nước uống có ga.
- Hạn chế tiếp xúc với chất phóng xạ, nếu phải tiếp xúc thì đeo dụng cụ bảo hộ đúng quy chuẩn.
- Không sử dụng kháng sinh, thuốc tùy tiện.
Giữ cân nặng hợp lý
Việc duy trì một cân nặng hợp lý không chỉ giúp bạn ngăn ngừa các loại u vú mà còn hạn chế được nhiều căn bệnh mãn tính khác, chẳng hạn: đột quỵ, thoái hóa khớp, loãng xương, đau nhức triền miên,…
Không hút thuốc
Chúng ta đều biết hút thuốc gây hại cho sức khỏe như thế nào. Ngoài việc làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ cùng ít nhất 15 bệnh ung thư, bao gồm cả u vú ác tính, nó còn gây ra hơi thở có mùi, răng vàng và nếp nhăn.
Tự kiểm tra để phát hiện sớm u vú
Tạo thói quen thường xuyên tự kiểm tra vú để phát hiện sớm nhất các dấu hiệu khả nghi. Việc thường xuyên kiểm tra u vú giúp phát hiện sớm bệnh, giúp việc điều trị bệnh đễ dàng hơn.
Bạn có thể tự kiểm tra u vú theo các quan sát thường và sờ nắn tuyến vú thường xuyên. Nếu bạn nằm trong nhóm người có nguy cơ cao thì việc kiểm tra này càng trở nên cần thiết.
☛ Xem thêm: Cách phát hiện u vú chính xác
Nguồn bài viết:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5351447/
- https://www.medicinenet.com/breast_anatomy/article.htm
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5860767/